انواع آجر از نظر کاربرد در ساختمان

آجر مصالح ساختمانی‌ست که در طول تاریخ در ساخت و ساز‌های بشر به عنوان عنصری مهم و غیر قابل حذف یا جایگزینی در اغلب ساختمان‌های کهن، تاریخی و مدرن همواره کاربرد داشته است. یافته‌های باستان شناسی نشان می‌دهد که تاریخچه استفاده از آجر به 7000 سال پیش باز می‌گردد؛ و انسان‌های اولیه از آجرهای خاکی جهت ساختمان‌ها و دیوارها استفاده می‌کردند.

آجر، این متریال مهم جهت ساخت و ساز، امروزه با پیشرفت تکنولوژی از نظر کیفیت و زیبایی رشد چشمگیر داشته و علاوه بر دیوارچینی در نما، کف و امور دکوراتیو  نیز بسیار کاربرد دارد. علاوه بر این از انواع آجر نسوز در صنعت و ساخت کوره‌های صنعتی استفاده می‌شود.

در ادامه می‌خواهیم شما را با این متریال بیشتر آشنا کرده و انواع آجر و کاربرد آنها را عنوان کنیم:

آجر چیست؟

آجر یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی است که بشکل گسترده در ساخت و سازهای مختلف کاربرد دارد؛ این متریال ساختمانی حاوی انواعی از خاک‌ها و برخی افزودنی‌های دیگر همچون ماسه، آهک، کانی‌های آهن، سدیم، منیزیم و … می‌باشد.

افزودن افزودنی‌های مختلف به مواد اجر موجب استحکام بیشتر آن می‌شود؛ و مواد آماده شده برای آجر در نهایت با درصد معینی از آب ترکیب و فشرده می‌شوند و با پخته شدن در دمای معین بصورت قالب‌های آجر با ابعاد مختلف همچون مکعب مستطیل در می‌آیند.

فرآیند تولید آجر تشکیل شده است از مراحلی همچون: خرد و مخلوط کردن خاک‌های فرمول شده مورد نظر، مرطوب کردن مواد آجر با آب، فشردن و قالب گیری، خشک کردن، پختن و سرد کردن آجر.

آجرها انواع مختلفی دارند و نحوه انتخاب آنها برای هر کاربرد بر اساس ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی که دارند و عبارت است از میزان تحمل فشار و حرارت، زیبایی و ظاهر آنها، عایق نسبی بودن آنها در برابر صدا و حرارت برای ساخت و سازهای مختلف کاربرد دارد. حمل، نصب و اجرای آسان‌ این متریال نسبت به سایر مصالح ساختمانی موجب شده که آجر به عنوان یکی از اصلی‌ترین مصالح در ساختمان‌سازی تبدیل گردد.

انواع آجر بر اساس نوع آن

1. آجر قزاقی
2. آجر سفالی
3. آجر رسی
4. آجر فشاری
5. آجر ماسه آهکی
6. آجر نسوز
7. آجر لفتون
8. آجر شیل
9. آجر دکوراتیو
10. آجر سیمانی (بتنی)
11. آجر لعاب دار

آجر قزاقی

این نوع آجر که به آجر سنتی نیز معروف است و بعد از آجرهای خشتی و گلی معمولی به عنوان قدیمی‌ترین آجرهای ایران محسوب می‌شود و دارای ابعاد 5.5*10*20 سانتی‌متر می‌باشد و برای دیوار چینی سنتی از بهترین نوع‌های آجر است.

آجر قزاقی دارای رنگ‌های قرمز اخرایی، زرد، نخودی، گلبهی و پوست پیازی است و در ابتدا در مناطقی همچون قزاقستان و سایر کشورهای اطراف دریای خزر مخصوصاً ایران و روسیه کاربرد داشته است؛ آجر قزاقی به دلیل اینکه دارای استقامت بالا در مقابل سرما و گرمای زیاد است مورد توجه بسیاری از سازندگان و معماران قرار دارد.

آجر قزاقی در انواع آجر پلاک، آجر نیمه، آجر کف و آجر کامل است و بر اساس ظاهر نیز در انواع پلاک، رستیک و رستیک خط دار دسته بندی می‌گردد.

آجر سفالی

آجر سفالی از انواع آجر است که از خاک سفالی در طی دمایی بالا تولید می‌شود؛ این نوع آجرها به دلیل داشتن خاک سفال به عنوان ماده اصلی تشکیل دهنده رنگ قرمز یا زرد دارند.

از خصوصیات اصلی آجر سفالی می‌توان تولید سریع، ابعاد متنوع، وزن سبک و قیمت مناسب را عنوان کرد. این نوع آجر در دیوارچینی و تیغه چینی به علت سبک بودن مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای ساختمان‌های چند طبقه توصیه می‌شود.

آجر رسی

آجر رسی نوعی آجر است که از خاک رس و مواد طبیعی دیگر تولید می‌گردد؛ این نوع آجر به دلیل استفاده از خاک رس و مواد تشکیل دهنده‌ای که دارد دارای رنگ قرمز و یا رنگ زرد است.

خاک رس که ماده اصلی و تشکیل دهنده آجر رسی است، قیمت مناسبی دارد و موجب گردیده که آجر رسی یکی از مصالح مقرون به صرفه و اقتصادی در صنعت ساختمان باشد. این آجرها را می‌توان در انواع نماها با شرایط محیطی مختلف استفاده نمود و در ساخت و سازهای مدرن و سنتی نیز نقش مهمی دارد.

آجر فشاری

آجر فشاری از انواع آجر است که از فشردن خاک و قرار دادن آن در دمای بالا تولید می‌گردد؛ مواد تشکیل دهنده آجر فشاری موادی همچون خاک رس، شن، سیمان و آب می‌باشد که بعد از ترکیب این مواد و فشردن آنها تحت فشار بالا و قرار دادن در دماهای مناسب، آجری با استحکام بسیار بالا و سطحی زبر ولی صاف تولید می‌گردد.

آجرهای فشاری دارای استحکام و مقاومت زیاد در برابر فشار هستند به همین علت در ساختمان‌ها و سازه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آجر ماسه آهکی

آجر ماسه آهکی از سیلیکات کلسیم تولید می‌گردد و در پی سازی ساختمان استفاده می‌شود این آجر دارای مقاومت فشاری بالا و ظرفیت باربری بالا می‌باشد از رو در دیوارهای حائل و حمال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای تولید آجر ماسه آهکی از رنگ‌دانه استفاده می‌شود، به همین دلیل آجر ماسه آهکی رنگ‌های متفاوت و ظاهری زیبا دارد؛ آجر ماسه آهکی همچنین عایق مناسبی نیز می‌باشد و موجب جلوگیری از ورود گرما به ساختمان در تابستان و خروج گرما در زمستان می‌شود.

آجر نسوز

آجر نسوز با توجه به مواد تشکیل دهنده و نحوه تولیدی که دارد در برابر حرارت، آتش و انواع شرایط سخت محیطی مقاومت بالا از خود نشان می‌دهد. آجر نسوز در اغلب کوره‌ها با حرارت زیاد و آتش در تماس می‌باشد و از موادی همچون سیلیکات، آلومینا، منیزیم، کربن، کائولین و موادی که در برابر حرارت مقاوم می‌باشند تهیه و تولید می‌گردد.

این نوع آجر از نظر کاربرد دارای انواع آجر نسوز صنعتی و آجر نسوز نما می‌باشد که از آجر نسوز صنعتی در انواع صنایع و کوره‌های صنعتی استفاده می‌شود و از آجر نسوز نما به علت داشتن خاصیت عایق بودن، مقاومت بالا در برابر حرارت و رطوبت، استحکام زیاد در برابر نیروهای فشاری و خمشی، زیبایی و تنوع ابعاد و رنگ‌های مختلف، در نما استفاده می‌شود.

آجر نسوز نما برای اجرای نمای خارجی ساختمان و نمای داخلی و امور دکوراتیو استفاده می‌شود کاربرد دیگر آن اجرای کف ساختمان می‌باشد.
در ادامه با انواع آجر نسوز از لاحظ مواد تشکیل دهنده آشنا می‌شویم:

انواع آجر نسوز :

آجر نسوز منیزیتی

این نوع آجر از منیزیم و آهک تولید می‌گردد و در مقابل خوردگی و مواد شیمیایی در صنایع مختلف مقاومت بالا دارد.

آجر نسوزآلومینا سیلیکاتی

این نوع اجرها مخلوطی از سیلیکات و مواد دیگر که مقاومت حرارتی بالایی دارند تولید می‌شوند. آجرهای نسوز آلومینا سیلیکاتی از عایق‌های بسیار پرکاربرد در ساخت کوره‌های حرارتی در صنایع فولاد، ذوب، ریخته‌گری، کاشی سرامیک و صنایع مختلف کشور می‌باشد.

آجر نسوز آلومینایی

این نوع آجر نسوز ترکیبی از آلومینا و ترکیبات دیگری‌ست که در برابر حرارت مقاومت بالا دارد. این نوع آجر در مواردی که نیاز به مقاومت بالا در مقابل دما و آتش دارند و در کوره های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آجر نسوز کربن

این نوع آجر نسوز از کربن و مواد مشابه ساخته می‌شود و با توجه به اینکه دارای مقاومت زیادی در برابر حرارت است برای استفاده در قسمت‌های صنایع فضایی و صنایع پالایشگاهی و … کاربرد دارد.

آجر لفتون

نام دیگر آجر لفتون، آجر 10 سوراخه یا آجر بهمنی است و شکلی مستطیلی دارد. این نوع آجر سوراخ‌های بزرگ در سطح دارد و برای استفاده در ساخت دیوار و دیوارچینی و اجرای نما و سازه‌های مختلف در صنعت ساختمان کاربرد دارد.

این نوع آجر از انواع آجر ماشینی است که توسط تکنولوژی مدرن ساخته می‌شود. به دلیل وزن کم، اندازه یکنواخت، قابلیت نصب و استفاده راحت توسط سازندگان ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آجر سوراخ‌دار دارای خصوصیاتی همچون عایق صوتی و حرارتی می‌باشد این نوع آجر موجب ایجاد سرما و گرمای مناسب در ساختمان می‌شود و به علت سوراخ‌‌دار بودن سبب بهبود عملکرد آن به عنوان عایق می‌شود.

آجر شیل

آجر شیل از خاک رس و خاک شیل که از سنگ رسوبی آوری (Shale) آسیاب شده است و از کانی‌های دیگر بویژه کوارتز و کلیست ترکیب می‌گردد و کانی‌های مهم دیگری که در خاک شیل وجود دارد عبارت است از مونت موریلونیت، کلسیت، دولومیت، آلبیت.

آجر شیل در 6 رنگ تولید می‌شود و رنگ‌های ایجاد شده به مدت زمانی که در کوره برای پخت قرار می‌گیرند بستگی دارد. از آجر شیل برای آجرنما برای داخل و خارج ساختمان و کف استفاده می‌کنند. این آجر جایگزین مناسبی برای آجر قزاقی می‌باشد و به دلیل اینکه در ترکیبات این آجر آهن وجود دارد مقاومت آن از آجر رسی بسیار بالاتر است و حتی برای کفپوش پیاده رو‌ها نیز از آن استفاده می‌شود.

آجر دکوراتیو

آجر دکوراتیو از انواع آجرهاست که به علت داشتن طرح‌های مختلف، ظاهر زیبا و نمایی دکوراتیو و خاص در طراحی و دکوراسیون داخلی و خارجی ساختمان‌ها کاربرد دارد.
این نوع آجرها از جنس آجر ساده با طرح‌ها و سطوح خاص هستند و با داشتن بافت‌های مختلف روی سطح آجر، جلوه‌ای دکوراتیو به سازه و نمای ساختمان می‌دهد.
آجر دکوراتیو در کف، دیوارها و نمای ساختمان کاربرد دارد.

آجر سیمانی (بتنی)

آجر سیمانی یا آجر بتنی نوعی آجر متشکل از مخلوط بتن می‌باشد که از سیمان، شن، آب و مواد دیگری مانند الیاف و میکروسیلیس به دست می‌آید و از طریق ریخته‌گری در قالب‌های خاص و در شرایط دمایی و فشار لازم تولید می‌گردند.

آجر لعاب دار

آجر لعاب‌دار از انواع آجر است که روی سطح آن یک لایه لعاب با چسبندگی پوشانده شده است؛ این لعاب بعد از اینکه روی آجرها قرار گرفت آجرها دوباره پخته می‌شوند تا استقامت لازم در آنها ایجاد شود وجود لعاب موجب می‌شود که آجرها جلوه و درخشندگی خاصی پیدا کرده و براق و زیبا شوند.