آجر فشاری (آجر گری) و معایب و مزایای آن چیست؟

آجر فشاری یا آجر گری یا آجر زبره، یکی از مصالح ساختمانی مهم و پرکاربرد در صنعت ساختمان‌سازی است. این نوع آجر به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد، در ساخت دیوارها، سازه‌ها و انواع دیگر پروژه‌های عمرانی به کار می‌رود.

آجر فشاری به واسطه فرآیند فشرده‌سازی در تولید، مقاومت بالایی در برابر فشار و بارگذاری دارد. با این حال، استفاده از آجر فشاری به همراه مزایا و معایبی است که باید مورد توجه قرار گیرند. در ادامه، به بررسی ویژگی‌ها، مزایا و معایب آجر فشاری خواهیم پرداخت.

آجر فشاری چه نوع آجری‌ست؟

آجر فشاری، نوعی آجر است که با استفاده از فرایند فشرده‌سازی در تولید آن به دست می‌آید. این نوع آجر معمولاً از خاک رس یا مواد مشابه تشکیل شده و در دماهای بالا پخته می‌شود. ویژگی بارز آجر فشاری، استحکام بالا و مقاومت آن در برابر فشار و بارهای خارجی است. به همین دلیل، این آجر معمولاً در ساخت سازه‌های باربر و دیوارهای بیرونی ساختمان‌ها استفاده می‌شود.

آجر فشاری دارای ویژگی‌هایی همچون وزن مناسب، عایق حرارتی و صوتی و همچنین مقاومت در برابر رطوبت و آتش است. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که این نوع آجر در پروژه‌های ساختمانی مختلف، از جمله ساختمان‌های مسکونی و تجاری، به کار گرفته شود. استفاده از آجر فشاری مزایای زیادی دارد، از جمله طول عمر بالا و هزینه‌های نگهداری پایین. با این حال، معایبی نیز وجود دارد؛ به عنوان مثال، وزن زیاد این آجرها ممکن است باعث افزایش بار در ساختمان شود و نیاز به تأسیسات بنیادین قوی‌تری داشته باشد.

کاربرد آجر فشاری

از مهم‌ترین موارد استفاده برای آجر فشاری دیوارچینی و کرسی چینی پی است و همچنین از این نوع آجر برای ساخت دیوارهای باربر استفاده می‌شود؛ از آنجایی که این نوع آجر قدرت جذب ملات بالایی دارد، در مقابل فشار‌هایی که به آن وارد می‌گردد مقاومت زیادی نیز دارد و بیشترین کاربرد آن قالب‌بندی‌ فونداسیون می‌باشد. آجر فشاری همچنین  برای ساخت دیوار دورتادور ویلا‌ها و یا دیوار خانه‌های حیاط دار کاربرد دارد.

در قدیم برای ساخت طاق ضربی از این آجر استفاده می‌شده است اما امروزه دیگر استفاده از آن برای این کار به دلیل وزن بالای آجر فشاری صحیح نیست.

انواع آجر فشاری

آجر فشاری دارای انواع مختلفی است و با توجه به نیازی که در ساخت و ساز است یکی از این موارد زیر انتخاب می‌شود:

آجر فشاری سبز :

این نوع رنگ آجر فشاری در دماهای بالاتر در کوره‌های تولید آجر پخته می‎‌شود و دارای رنگ کبود و کم‌رنگ است و استحکام و مقاومت بیشتری در مقایسه با دیگر انواع مدل‌های آجر فشاری دارد.

آجر فشاری قرمز:

در نزدیکی شعله‌های کوره آجرپزی، برخی انواع آجرهای فشاری ذوب شده و شکل هندسی آنها کمی تغییر می‌کند و از این رنگ آجر فشاری بیشتر در پی‌سازی و زیرسازی ساختمان استفاده می‌گردد.

آجر فشاری زرد:

این نوع اجر در معرض حرارت قرار گرفته است اما هنوز خام است و کیفیت لازم را ندارد و برای استفاده از آن در ساخت و ساز باید دوباره در کوره‌های آجرپزی قرار داده شوند.

ابعاد و وزن آجر فشاری

از قدیمی‌ترین انواع آجرها، آجر فشاری یا آجر گری است؛ این نوع آجر در ابعاد 5.5*11*22 سانتی‌متر و یا ابعاد 5*10*20 سانتی‌متر تولید می‌شود و همچنین دارای وزن 2.5 کیلوگرم می‌باشد.

مزایای آجر فشاری

آجر فشاری، به عنوان یکی از انواع آجر سنتی و پرکاربرد، به دلیل ویژگی‌ها و مزایای منحصربه‌فرد دارد. در ادامه، به بررسی مزایای استفاده از آجر فشاری خواهیم پرداخت:

1. قیمت پایین:
   آجر فشاری در مقایسه با سایر آجرها قیمت کمتر دارد.
2. مقاومت بالا در برابر ضربه:
   این آجر در برابر ضربه مقاومت مناسبی دارد.
3. قدرت چسبندگی بالا:
   این آجر ملات سیمان رویش بخوبی قرار می‌گیرد و قدرت چسبندگی بالایی دارد.
4. طول عمر بالا:
   یکی از بارزترین مزایای آجر فشاری، استحکام و دوام آن است. این نوع آجر به دلیل فرایند تولید فشرده‌سازی آن، قابلیت تحمل بارهای سنگین را دارد و در برابر فشار، ضربه و شرایط آب و هوایی مختلف مقاوم است. این ویژگی، آجر فشاری را به گزینه‌ای ایده‌آل برای ساخت بناهای مستحکم و پایدار تبدیل می‌کند. علاوه بر این، دوام بالای این مصالح باعث کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات آن در درازمدت می‌شود.
5. مقاومت در برابر رطوبت:
   مقاومت مناسب این آجر در برابر رطوبت و ساختار چسبنده آن موجب شده که بدون محدودیت اقلیمی استفاده شود.
6. چیدمان آسان:
   شکل دهی و قابلیت چیدمان سریع و آسان این نوع آجر، هزینه‌های آن‌را نیز کاهش می‌دهد.
7. پایداری زیست محیطی:
   از آنجا که آجر فشاری از مواد طبیعی مانند خاک رس تولید می‌شود، کمترین میزان پسماند و آلاینده را تولید می‌کند. استفاده از آجر فشاری می‌تواند به کاهش اثرات منفی روی محیط زیست کمک کند و قابلیت بازیافت نیز دارد.

معایب آجر فشاری

آجر فشاری یکی از مصالح ساختمانی رایج است که به دلیل ویژگی‌های خاص خود در ساخت و ساز استفاده می‌شود. هرچند آجر فشاری دارای مزایای زیادی از جمله دوام، استحکام و مقاومت در برابر رطوبت است، اما معایبی نیز دارند که می‌تواند در انتخاب این نوع مصالح تأثیرگذار باشد. در ادامه به بررسی معایب استفاده از آجر فشاری می‌پردازیم:

1. وزن بالا:
   یکی از معایب عمده آجر فشاری، وزن بالای آن است. این ویژگی می‌تواند در فرآیند حمل و نقل و نصب آجرها مشکلاتی ایجاد کند. همچنین، در ساختمان‌هایی که از آجر فشاری استفاده می‌کنند، به دلیل سنگینی مصالح، نیاز به زیرساخت‌های مقاوم‌تری برای تحمل بارهای اضافی وجود دارد. این امر منجر به افزایش هزینه‌های ساخت و ساز می‌شود.
2. عایق حرارتی ضعیف:
   اگر چه آجر فشاری برخی از خواص عایق حرارتی را دارد، اما به طور کلی عایق حرارتی ضعیف‌تری نسبت به سایر مصالح مانند بلوک‌های عایق یا بتن سبک است. این ویژگی می‌تواند منجر به افزایش مصرف انرژی در ساختمان‌ها شود؛ زیرا سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی باید برای جبران این کمبود، کارایی بیشتری داشته باشند.
3. عایق صوتی ضعیف:
   این نوع آجر صدا را جذب می‌کند و ممکن است موجب نفوذ صدا به داخل ساختمان شود.
4. نفوذپذیری آب در شرایط ترک روی آجر فشاری:
   آجر فشاری معمولاً به دلیل ساختار متراکم خود نفوذپذیری کمتری دارد، اما در شرایطی که ترک‌ها یا نقص‌هایی در آجرها ایجاد شود، آب می‌تواند به راحتی به درون دیوار نفوذ کند. این مشکل منجر به ایجاد رطوبت و آسیب به ساختار داخلی ساختمان می‌شود. به علاوه، رطوبت رشد قارچ و کپک را تسهیل می‌کند که تأثیر منفی بر کیفیت هوای داخلی خواهد داشت.
5. هزینه‌های بالای تعمیر و نگهداری:
   آجر فشاری ممکن است در طول زمان دچار ترک‌خوردگی و آسیب شود. تعمیر و نگهداری این نوع آجرها به ویژه در مناطق با تغییرات دمایی شدید، هزینه‌بر است. همچنین، جایگزینی آجرهای آسیب‌دیده نیاز به زمان و منابع مالی بیشتری دارد که این موضوع بر هزینه‌های کلی پروژه تأثیر می‌گذارد.

با این حال، معایب مختلفی از جمله وزن بالا، عایق حرارتی و صوتی ضعیف، نفوذپذیری آب و هزینه‌های بالای تعمیر و نگهداری وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند.

سخن پایانی

آجر فشاری به عنوان یکی از مصالح مهم در ساخت و ساز، با ویژگی‌های برجسته خود، می‌تواند به افزایش استحکام سازه‌ها کمک کند. با این حال، هزینه‌های بالای نگهداری و وزن زیاد آن از جمله چالش‌های این مصالح است که باید در نظر گرفته شوند و در قسمت‌هایی از ساختمان که مورد نیاز است از این نوع آجر استفاده شود.